Hoe is het nu met ………. Mark Koks
Mark Koks, geboren 9 juni 1965: winnaar Almere 1992, Europees Kampioen duathlon 1990 Zofingen en 1991 Birmingham, 4-voudig Nederlands Kampioen wintertriathlon (1989, 1990, 1992, 1993), Nederlands Kampioen duathlon Den Dungen 1992, 2e EK Trier 1990, 2e Roth 1991, 2e IM Lanzarote 1994, 3e EK LD Embrunn 1993, 18e IM Hawaii 1992. Zo maar een paar uitslagen uit de lange reeks.
En plots was Mark verdwenen uit beeld. trikipedia.nl sprak uitgebreid met Mark Koks, die zelfs voor dit gesprek de plakboeken van weleer uit het stof haalde.
Al 15 jaar is Mark Koks, samen met zijn vrouw, de uitbater van Marc Bike Shop in Amsterdam Zuidoost (http://www.marcbikeshop.nl/), niet zoals je zou verwachten een wielerzaak, gespecialiseerd in wielrennen en triathlon, maar een “gewone fietsenzaak”. De eerste 3 jaar na zijn actieve carrière als topsporter was er wel een gespecialiseerde zaak, echter de samenwerking met de mede-eigenaar EN het steeds opnieuw geconfronteerd worden met triatleten deden hem besluiten een “gewone fietsenzaak” te beginnen. “Ik had er moeite mee steeds weer geconfronteerd te worden met triatleten en wielrenners. Dat had niets met de personen te maken, maar met mezelf, ik beleefde dat als heel belastend. Door een ondefinieerbare blessure werd ik gedwongen te stoppen met triathlon en in mijn hoofd was ik nog lang niet klaar met de sport”.
Het zwarte gat
“Wat slechts de mensen in mijn naaste omgeving weten, is dat echt heel diep ben gegaan. De blessure openbaarde zich en natuurlijk heb ik alle goede artsen in Nederland afgelopen, maar men kon er niet achter komen, waar de oorzaak van de blessure vandaan kwam. De verschijnselen; o.a. vibrerende spieren, spierpijn en slapeloosheid. Het leidde er toe dat ik niet meer kon sporten, me belasten. Natuurlijk probeerde ik het regelmatig; een training, testen, een wedstrijd, maar steeds opnieuw bleek dat het niet meer ging. Heel lang heb ik nog met het idee gespeeld een comeback te maken. Ik was absoluut nog niet klaar met mijn bestaan als prof-triatleet, het was ook zo’n mooi leven! Ik heb heel diep in de put gezeten, mijn toekomst stond op het spel, kreeg last van faalangst en sociale angst, was in die periode niet graag bij andere mensen in de buurt. Later kwam daar het verlangen naar “vroeger” bij. Als je in die periode bezig bent met een nieuwe fase in je leven, namelijk het opbouwen van een nieuwe zaak, tja, dat gaat elkaar in de weg zitten. Je kon in die tijd echt wel spreken van depressiviteit. Het abrupt moeten loslaten van het bestaan als topsporter is me niet in mijn koude kleren gaan zitten”.
“De blessure is na 15 jaar over, inmiddels kan ik weer genieten van het sporten en af en toe zoek ik ook het wedstrijdelement weer op tijdens een loop of de Alternatieve Elfstedentocht”.
Jos Geijsel reikte mij letterlijk en figuurlijk de hand(schoen)
Mark begon als proftriatleet bij het Spaansen-team, een regionale onderneming, welke hem in staat stelde op professionele wijze te sporten. Na slechts een half jaar werd Koks benadert door het HAKA-team, een team waarin de wintertriathlon als voornaamste doel had gesteld. Twee jaar later volgde de overgang naar het SONY-team, zijn carrière beëindigde hij in de kleding van KONICA. In bijna zijn gehele loopbaan was Jos Geijsel de man onder wiens leiding Koks trainde.
“Het was in de race naar mijn eerste Nederlands Kampioenschap wintertriathlon in Assen, dat Jos mij letterlijk de hand reikte. Axel Koenders was al een aantal maal Nederlands Kampioen wintertriathlon geworden. Na het fietsen had ik zo’n 10 minuten voorsprong op Axel, toen der tijd getraind door Jos. Ik was mijn handschoenen vergeten en dreigde daardoor van het ijs gehaald te worden door de jury. Jos gaf mij een paar handschoenen en ik kon mijn eerste Nederlandse titel behalen. Een week later belde Jos en bood hij aan me te begeleiden”.
“Jos was befaamd om zijn kunnen oppikken van talenten en kon hen in korte tijd naar een hoog niveau brengen. Zijn trainingsmethoden waren omstreden, maar ik kon de zware trainingsarbeid aan en had er baad bij. Er werd intensief naar een grote wedstrijd toe getraind. De laatste 3 tot 4 weken werden de trainingen nog meer geïntensiveerd en werd er veel in de groep getraind. Tot heel voor de wedstrijd werden er grote afstanden afgelegd. Mooi voorbeeld was de fietstraining enkele dagen voor de wedstrijd in Roth 1991. Samen met Thea Sybesma moesten we nog een lange duurtraining doen. Jos verdubbelde de afgesproken afstand. Achteraf was dat waarschijnlijk toch de training die het verschil maakte; Thea won in een wereldrecord en ik werd tweede in mijn eerste hele triathlon, met de 4e wereldtijd en de snelste marathontijd ooit.
De carrière in de beginjaren
Regionaal wist Mark Koks regelmatig wedstrijden te winnen, maar zijn aansluiting bij de nationale top kwam tijdens het NK kwart in Spierdijk 1989. Achter Barel, Koenders en van den Bos werd hij vierde. Winst tijdens de internationale wedstrijd op de kwart in Banyoles volgde. De uitnodiging voor de nationale selectie volgde voor het EK in Cascais,Portugal en het eerste WK kwart in Avignon (17e).
Koks; “In de beginjaren was alles mooi, het was prachtig dat je mee mocht doen met al die grote namen en er was geen sprake van druk op mij. De druk kwam pas later. Achteraf gezien waren juist de wedstrijden, waar ik geen enkele druk ervoer, de wedstrijden waar ik vanuit het niets er zo maar bij zat. (Trier 1990 2e EK MD, Roth 1991 2e, Zofingen 1990 1). Echter ook onder druk kon ik presteren.
Winst in de mist-editie Almere 1992
In Almere 1992 werd de druk steeds opgevoerd en moest men zich afwisselend focussen en ontspannen in de editie van de Holland Triathlon in Almere 1992. Door de mist kon er niet gestart worden. De start werd aanvankelijk steeds met een kwartier uitgesteld, vervolgens steeds met een half uur en tenslotte een uur, met de mededeling dat de start om 11.00 gegeven zou worden.
Koks: “De spanning voor de start was enorm, het was een mentale veldslag, al voor het begin van de wedstrijd. Steeds opnieuw moesten we ons opladen en dat kostte heel veel energie. Je kon het na afloop van de wedstrijd bijvoorbeeld ook zien aan de looptijden, die waren van niemand geweldig. Op de een of andere manier putte ik uit de situatie heel veel kracht, ik zag verschillende topfavorieten moeite hebben met de omstandigheden van de steeds uitgesteld wordende start. Ik dacht dan : weer 1 minder. Al heel snel in de wedstrijd had ik al het idee , dit gaat wel goed komen. Echter door het ijzersterke optreden van Henri Kiens besloop me tijdens de marathon toch op een gegeven moment wel het gevoel van SHIT, die is wel heel sterk bezig. Pas net na de Stichtse Brug kon ik hem inhalen”.
Mark Koks werd overall winnaar en Nationaal Kampioen LD in 8:29:08.
Mooiste herinnering en frustratie in 1 adem genoemd
In ons uitvoerige gesprek kwamen ook de mooiste herinnering en de grootste frustratie aan de orde. Mark kon geen keuze maken uit twee wedstrijden waar het ging om de mooiste herinnering; Roth 1991 met een tweede plaats en EK LD Embrunn 1993 met een derde plaats, al had de laatste wedstrijd ook wel een zwart randje en frustratie.
Koks: “EK LD Embrunn 1993 was een wedstrijd met het ultieme gevoel dat alles klopt, een gevoel dat je maar 1 of 2 keer je overkomt in je carrière. De wedstrijd ging super, ik had als mindere zwemmer 8 minuten achterstand op de kop van de wedstrijd. Tijdens het fietsen was ik beresterk en kon ik veel tijd goed maken. Op de Col d’Izoard zat alleen Rob Barel nog voor me en ik het tweede gedeelte van de wedstrijd kon ik naar Rob toe rijden en nam de leiding samen met Rob. In een langzame afdaling, 20 kilometer voor de start moest ik plassen. Ik hield de benen even stil, Rob kwam me voorbij, maar ook een jurylid. Hij vond dat ik door mijn sanitaire betrekkelijke rust (ik hield de benen stil voor een periode) Rob de kop opdrong en gaf me een stop-and-go van 3 minuten. Ik ben vreselijk boos geworden en bang dat er meerdere atleten mij zouden passeren. Niemand kwam voorbij, maar ik maakte toen een enorme fout; ik ben volle bak gaar fietsen om het verschil weer te maken. Tot op 5 kilometer voor de wisselzone, in de laatste klim. Mijn benen blokkeerden volledig en een peloton van 7 man passeerden mij. Ik geraakte in de wisselzone, 7 minuten achter leider Rob Barel. Na 2 kilometer kreeg ik weer gevoel in mijn benen, ze tintelden en het lopen ging geweldig. Ik kon weer atleten inhalen en na 20 kilometer kon ik de leiding in de wedstrijd van Rob overnemen. Na 30 kilometer had ik een voorsprong van 2 minuten opgebouwd en dacht ik dat de overwinning mij niet meer kon ontgaan. Echter in een afdaling op km. 35 blokkeerden mijn benen en was er de vertrouwde spierpijn, Barel en Lie kwamen snel dichterbij. Vlak voor de finish was er nog een klimmetje van slechts 30 meter, echter ik kon niet meer en moest wandelen. Zowel Lie als Barel kwamen me voorbij, ik finishte tenslotte op 2.10 van Lie. Soms denk ik nog wel eens; 3 minuten straftijd, welke ik nooit heb aangevochten en 2.10 achterstand……………………….
Roth 1991, toen nog Ironman. Een van de twee wedstrijden, waar tussen Koks niet kan kiezen, als het gaat om de mooiste herinnering.
“Al weken van te voren waren we aanwezig in Zuid Duitsland, met het voltallige begeleidingsteam. Voor mij stond er geen enkele druk op de wedstrijd, ik was immers nog nooit gefinisht op een hele triathlon (Almere 1990 DNF). Zoals gewoonlijk werd er vol getraind onder leiding van Jos Geijsel. De wereldtop was aanwezig en ik draaide een geweldige wedstrijd. In een fantastische ambiance werd ik tweede, achter Pauli Kiuru, waarschijnlijk de eerste triatleet die wedstrijden afwerkte op basis van zijn hartslag. Door een geweldige marathon kon ik zelfs Kiuru nerveus maken. Ik kwam steeds dichterbij, maar moest tenslotte de meerdere erkennen in de Fin. Mijn eindtijd (8:09:58) was op dat moment de vierde in de wereld en mijn marathontijd (2:42:03) de wereld best-tijd in de hele triathlon. Het was DE ERKENNING van mijn kunnen.
Pas veel later trots op de prestaties
Als voorbereiding op dit interview is Mark weer eens in de oude plakboeken gaan kijken en relativeert hij in zijn huis, gelegen tussen Nieuwkoop (en ja , het Nieuwkoopse parcours loopt langs zijn huis en staat hij daar om atleten aan te moedigen) en Breukelen, midden in de natuur. Was het vroeger al een drijfveer, sporten en buiten zijn, de natuur staat nog steeds hoog in het vaandel van de 8-voudige titelhouder. “Ik ben pas veel later trots op mijn prestaties geworden. Ik heb moeten leren na mijn gedwongen om te schakelen van Mark-de triatleet, naar Mark-de mens. Ik ben voor mijn omgeving ook veel opener geworden, na mijn “burn-out”. Met gepaste trots verteld hij over al die uitzendingen van Avro’s Sport Panorama, welke geheel gefinancierd werden door de toenmalige pro-triathlon-teams, waar o.a. hij onderdeel van uit maakte. Het was een sport in ontwikkeling qua niveau, qua ontwikkeling, qua trainers en door en voor de atleten.
Tegenwoordig kan Mark Koks weer naar een jubileum van DTC gaan en vertellen over zijn triathlonverleden. Vriend Erik-Jan Spijkerman weet zich gesteund door de ervaring van Mark en weet zeker dat hij in Koks een vraagbaak heeft. In ieder geval treffen we Mark Koks tijdens de Ironman Maastricht, als Erik-Jan zijn rondjes afwerkt, onder toeziend oog van de voormalig top-triatleet en tegenwoordig top-fietsenmaker Mark Koks.
