In Memoriam Jacques van Leeuwen. ‘Ergens daarboven gaat ie gewoon verder met triathlonnen’ – WTJ 959

WOENSDAG – Toen hij op 2 juni van dit jaar nog mee deed aan de 70.3 Ironman op Hawaii, kregen zijn fans (waarvan ik er eentje ben) weer hoop. Zou Jacques van Leeuwen dan toch die vreselijke ziekte overwonnen hebben? Was de hersenoperatie in het Amerikaanse Baltimore geslaagd en konden we binnenkort weer rekenen op de Diemense modekoning in de triathlons? De werkelijkheid was helaas anders. En vanochtend kregen we het trieste bericht dat Jacques ‘Djek’ van Leeuwen dinsdagavond op 60-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersentumor is overleden.

Zestig jaar! Veel te jong, maar Jacques heeft voor twee of misschien wel tien geleefd. Dat we behalve de uitslag van zijn laatste halve Ironman op Hawaii (‘het ging me eigenlijk niet hard genoeg, maar ach: ik ben gefinisht) nog moeilijk konden peilen hoe het met zijn gezondheid ging, kwam omdat hij wars was van Social Media. Facebook, whatsapp, LinkedIn. Niks voor hem. Tijd, die anderen daaraan besteedden, stopte hij liever in een lekkere, woeste training.

Ook zijn privé-leven schermde hij zorgvuldig af. Zijn vrouw Ria en de kinderen Barry, Jaimy en Michael bleven immer buiten beeld bij de wedstrijden al waren ze er op buitenlandse reizen wel soms bij. Zijn 32-jarige zoon Barry, die de twee modezaken van zijn vader Jacques had overgenomen, ging vaker mee ook naar die allerlaatste, ongetwijfeld emotionele, triathlon op Hawaii. Foto’s van Jacques op internet is zoeken naar de spreekwoordelijke speld in een hooiberg. Het hield hem niet bezig. Niet dat hij niet ijdel was. Dat kan ook moeilijk anders als je in de modebranche opereert en ook in zijn sportkleding en materialen liep Jacques best voorop met de nieuwste snufjes. Ik heb er geen verstand van, weet alleen dat die rode druppelhelm hem lang kenmerkte.

Het was de uitzending van Avro’s Sport Panorama in 1989 toen we voor het eerst kennis maakten. Niet direct aan de finishlijn, maar meer door de format. Rob Pach van de Avro besloot een superveteranen bokaal uit te reiken aan de snelste van de vijf nestors uit het veld. Eén van die vijf was Ben van Leeuwen. Hij werd vooraf gefilmd in zijn Amsterdamse modezaak, waar zoon Jacques hem al in bijstond. Omdat ze allebei meededen stapten pa en zoon Van Leeuwen in mooi pak het pashokje in om er in tri-outfit weer uit te komen. Ben deed zo’n tien keer mee aan de hele, samen met Theo Kochi steeds de oudste van het pak. Ben is acht jaar geleden gestorven.

Jacques ging onverdroten door met sporten. Het voert te ver om hier al zijn prestaties op te voeren, dat zou hij ook niet willen. Hij vond het een genot om de jonkies op stang te jagen en ze er met z’n karrenvracht aan ervaring gewoon uit te fietsen en lopen op het langere werk. Toch kunnen we er niet aan voorbij om eens in het omvangrijke triathlon-oeuvre van deze schier onverwoestbare Dolfijn-man te duiken. Met de belofte hem komende winter op te nemen in de Trikipedia Hall of Fame van Nederlandse top-atleten.

In 1984, reeds bij de tweede uitgave van de Holland Triathlon van Almere, dook hij voor het eerst het Gooimeer in. Na 12.40 uur was hij klaar, maar vastbesloten om zijn korte, atletische lichaam vaker te testen in dit soort uitdagingen. Almere zou hem liefst 21 keer terugzien, waaronder ook vier keer de nationale titel in een van de mastergroepen, zijn eerste was in 1994 bij de mannen 40. Een jaar later werd hij negende overall, voor het eerst onder de negen uur. Almere 1996 werd zijn snelste: 8.56.26 uur. Ook in Roth 1992 bleef bij binnen die magische barrière. De Duitse race stond vier keer op zijn menu, Buiten de Flevopolder was Jacques het vaakst in Lanzarote, waar hij elf keer aan de start stond, vanaf 1987 was hij – wederom samen met pa Ben – ook zeven keer van de partij op de triathlonklassieker in Nice. Op vijftien verschillende plekken in de wereld deed de veelvraat (ik noemde hem ooit de Petr Vabrousek van ons land, vanwege zijn vele heles) mee aan zeker vijftig Ironmans. Vaak met goed gevolg, want zeven keer leidde dat tot een start op Hawaii, het Walhalla van de sport. In 2004 was hij er voor het eerst, in 2016 voor het laatst. Althans op het WK Ironman, die 70.3 in de Pacific maakte de cirkel rond.

Barry ging mee naar die wedstrijd. Hij vertelt ons dat de hersentumor bij zijn vader in juni 2017 werd geconstateerd. ,,Maar hij is altijd blijven sporten als een gek. Ook tijdens de chemo en bestraling en zelfs na de zware hersenoperatie in augustus vorig jaar.’’ Zoals in triathlon, zo ging Jacques nu de strijd aan met kanker. Hij vloog er voor naar Baltimore om zich door de beste Amerikaanse specialisten te laten behandelen. Oudste zoon Barry: ,,Dan kwam ie op zaterdag uit het ziekenhuis om op zondagmiddag in de gym van het hotel al weer rustig te trainen. En ineens wilde hij in juni Hawaii doen. Zondag hakte ik de knoop door, maandagochtend alles geregeld en dinsdag akkoord voor de fiets in het vliegtuig.’’

Op de tweede junidag deed ie de wedstrijd. In de uitslag staat Jacques van Leeuwen: 220^e in 5.47.27, daarmee 1440 (!) waarschijnlijk minder terminaal zieke triatleten achter zich laten. In het mannen 60-klassement was zijn prestatie goed voor een zesde plaats. En dat allemaal met die ietwat gebogen rug en grappige o-beentjes. Maar o, o, o: wat ging ie daarmee hard.

Barry typeert zijn vader als ontzettend gedreven en liefdevol. ,,Hij was net zo gedreven voor zijn sport als dat hij was voor zijn familie liefhebben en de zaken runnen. Daar draaide alles om, maar dat deed ie met een niet te temmen energie en levenslust.’’

Het is augustus als ik na een paar vergeefse mailtjes plots een telefoontje krijg uit Amsterdam. Jacques aan de lijn! Dat het hem spijt niet eerder gebeld te hebben, dat Ruud en ik een belangrijk deel van zijn leven zijn en hoe erg hij het voor mij vindt dat ik niet in Almere sta. Vragen van mijn kant over zijn gezondheid wuift hij weg. ,,Wim, wat hebben we een mooie reis gemaakt in de triathlonsport. Hou vol. Met Oud Gastel, je prachtwedstrijd waar ik altijd via een achterdeurtje nog mee kon doen. Met de sport uitdragen op een manier, die werkelijk uniek is. Zo betrokken, zo liefdevol. Hou vol.’’

Heel gek, ik kan me woord voor woord het telefoongesprek van toch zo’n half uurtje nog voor de geest halen. Jacques klonk druk, levendig als altijd. Dat was geen patiënt, die het einde van het jaar niet meer zou halen aan de andere kant van de lijn.

En dan vanochtend. Een mailtje van Tom Dimmendaal, ooit nummer drie van Europa op de halve. Hij brengt het droeve nieuws. En met wie we het de verdere dag ook delen, iedereen is er stil van. Rob Barel, die zegt dat vrouw Cora en Jacques op de middelbare school nog bij elkaar in de klas zaten. Martin Breedijk, die op Ibiza zegt Jacques in gedachten mee te nemen op zijn EK-aquathlon-deelname. Yvonne van Vlerken vanuit Thailand. ,,Ik schrik er zo van. Heb hem in 2007 leren kennen en daarna zo vaak op Hawaii en in Los Angeles ontmoet. Ik had ook paar keer goed contact met zijn pracht dochter Jaimy en bij hem thuis in Amsterdam. Samen wel wat getraind. Jacques was een van de liefste mannen ooit, heerlijk om je heen te hebben, altijd vrolijk, altijd positief. Gewoon een zalige vent, een mens waarvan er helaas te weinig zijn op deze aardbol.’’

Dolfijn-teamgenote Marijke Zeekant is net terug van een zwemsessie op Ibiza en schrikt al evenzeer van de boodschap. ,,Jacques praatte liefst niet over zijn ziekte, hij bleef tot het laatst sporten. Zo bijzonder dat hij dit jaar nog die halve op Hawaii heeft gedaan. Twee maanden geleden kwam Pim hem nog hardlopend tegen. Vooral praten over wat hij nog kon. Hij verdeelde zijn thuis over Nederland en zijn huis in Spanje. En dan ineens is ie er niet meer.’’

Zoon Barry schrijft dinsdagavond op zijn Facebook: ,,Mijn gabber en reismaatje, maar bovenal mijn vader is zojuist overleden. Het was een gevecht, maar de finish is bereikt. Ik ga je missen, meer dan woorden kunnen omschrijven.’’

Woorden schieten inderdaad tekort, hoewel ik daar bij dit schrijven weinig van merk. Mede namens Ruud en ik denk namens de hele triathlonfamilie zeg ik jou, lieve Jacques, dank. Dank voor drie decennia prachtige sport. Het was een eer om jou de helft van je leven dichtbij ons te mogen hebben, ons te laten genieten van je topprestaties waar je nooit mee te koop liep, ons deelgenoot te maken van je onvervalste Mokumse humor en voor mij persoonlijk dan ook nog eens dat enorme duwtje in de rug rondom de zomer-perikelen. Graag had ik je nog eens luid jubelend over de finish gehaald, maar dat doen we ooit nog wel eens ergens over.

Rust zacht Jacques, de triathlonwereld is een fenomeen armer. En dat voelt nu al als een groot gemis!

+++++++++++++

De uitvaart van Jacques vindt plaats op woensdag 31 oktober in Herdenkingspark Westgaarde in Amsterdam-West. Aanvang 13.30 uur. De familie laat weten dat iedereen welkom is.