Gregor Stam in Andere Tijden Sport: een documentaire die je van begin tot eind bij de strot grijpt
MAANDAG – Wat zou triathlon Nederland geworden zijn zonder pioniers als Gregor Stam en Rob Barel? Twee mannen, die vanaf het prille begin in de sport stapten en het nog altijd uitdragen. Gek genoeg is alle kennis bij het tweetal maar zelden gebruikt binnen de NTB. Daar vonden ze de grondleggers van de vaderlandse triathlon eerder lastig dan adviesrijk. Gemiste kans, wat mij betreft.
Dat ik het te berde breng heeft te maken met de documentaire zondagavond in de reeks Andere Tijden Sport. De aflevering met Gregor Stam. Een docu, die je ‘bij de strot grijpt’ om het maar eens op z’n Gregors uit te drukken. Ja, we wisten inmiddels van het misbruik in zijn jonge jaren. Hij kwam er immers in 2009 mee naar buiten via de media. Het verhaal werd breeduit gemeten in alle kranten, op radio en televisie. Gregor Stam, de eerste Europeaan die met eremetaal terugkwam van Hawaii en daarover mocht vertellen bij Mies Bouwman. De man ook, die op z’n 19e de eerste Holland Triathlon won en in 1985 in zijn nieuwe woonplaats Almere de allereerste Europees kampioen triathlon werd. Die man, Gregor Stam, heeft een afschuwelijk geheim met zich mee moeten dragen.
De meest aangrijpende momenten in de documentaire vond ik het bezoek aan Laren, wijzend naar het bovenkamertje van het huis, waar de vriend van zijn vader de jonge Gregor misbruikte. Hij was er dertig jaar niet geweest. Ander moment: de foto in het boek ‘Helden van Almere’ van Marcia Jansen. Gregor loopt voorbij het publiek, zijn vader applaudisseert. Gregor legt uit dat het contact verbroken is op het moment dat hij z’n vader vertelde wat dienst vriend allemaal met hem uitgespookt had en dat zijn vader toch voor z’n vriend koos. Niet te bevatten.
De vlucht
Gelukkig laat de documentaire ook de mooie momenten van Gregors topprestaties zien, al kon hij daar toen niet van genieten. We weten inmiddels waarom. Ik besef ook dat de interviews aan de finish die ik vanaf 1989 in het Almere-stadion met hem afnam vaak nogal stroef verliepen. Verklaarbaar als je weet wat er allemaal in zijn hoofd omging. Hij presteerde fantastisch, nog altijd weten ze in de triathlonwereld tot ver buiten Nederland wie Gregor Stam is, maar zelf tevreden zijn of jubelend van geluk over de finish komen? Nee, dat kon hij begrijpelijkerwijs niet. Kippenvel bij de vraag of hij ook plezier in de sport kon hebben? ,,Nee. Het was de vlucht. Het ging niet om het winnen van anderen. Ik wilde bewijzen dat ik iets was.”
Verschillende brokken in mijn keel gekregen. Bij de oude beelden van Kijkduin, Almere en Hawaii. Bij de gesprekken met Jos Kuijer (Avro’s Sport Panorama) en Michel Lukkien (de man die hem een profcontract aanbood). Een ook luchtige momenten, zoals het ophalen van de oude bekers en medailles, de enorme berg hardloopschoenen en de startnummers op het toilet.
De moed van Gregor
De uitzending is zondagavond goed bekeken. Bij het redactie-overleg van onze krant ging het over twee dingen: de etappezege van Wout Poels en Andere Tijden met Gregor. Dank aan programmamakers Dirk-Jan Roeleven, Wiep Idzenga en het hele team. De reacties op het programma zijn volgens Wiep hartverwarmend. ,,Dat is fijn voor de makers, maar het is vooral aan de moed van Gregor Stam te danken dat het zoveel indruk heeft gemaakt.”
Met vallen en opstaan is hij er uiteindelijk sterk uitgekomen. De zorg en trots voor zijn kinderen is daarvan het mooiste bewijs, dat had van mij nog best in de uitzending benadrukt mogen worden. Ik zag ze wel op de aftiteling staan. Mooi.
Laten we ook niet vergeten dat het diezelfde Gregor is, die zich bij de taaie politiek in Almere inspande voor een goed recreatiebad, zich inzette voor een goed en veilig sportbeleid. Dezelfde Gregor, die zich ongelofelijk kwaad maakte toen de misstanden in zijn sport aan het licht kwamen. Dezelfde Gregor die zich mateloos ergert aan sportbobo’s of heldenverheerlijking. Deze Gregor, beste triathlonvrienden, hadden we op alle fronten in de verdere ontwikkeling van de triathlonsport erg goed kunnen gebruiken. Helaas wordt een kritische kijk op de zaken niet altijd gewaardeerd. Nogmaals, een gemiste kans.
WvdB
